به نقل از «ایمنا»

قنات‌ها؛ ناجی شهر در سیلاب‌ها

تاریخ انتشار: ۲۹ شهریور ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۰۵۱۸۳۱

در حالی که قنات‌ها به دلیل بی‌توجهی و تجاوزهای گسترده طی سال‌های قبل به عاملی برای فرونشست زمین در سیل اخیر یزد تبدیل شده است؛ احیای آنها می‌تواند ناجی یزد در حوادث مشابه باشد، لذا مسئولان امر باید اقدامات لازم جهت احیای قنات‌های شهر را مد نظر قرار دهند.

به گزارش خبرنگار ایمنا، نقاط مختلف استان یزد در مردادماه امسال شاهد وقوع سیلی بود که به گفته سازمان هواشناسی و شرکت آب منطقه‌ای استان یزد این سیل دوره بازگشت ۵۰۰ ساله دارد و هیچ شخص معاصری در زندگی خود تجربه وقوع چنین سیلی را ندارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

با توجه به هشدارهای ارائه شده از سوی سازمان هواشناسی در ارتباط با احتمال شدید بودن بارندگی‌ها، استان یزد آمادگی خود برای مقابله با بحران را افزایش داد و در شهر یزد نیز شهرداری یزد اقدام به افزایش تاب‌آوری شهر برای بروز این سیل بزرگ کرد. انجام همین اقدامات سبب شد که غافل‌گیری در ارتباط با سیل به کمترین حد ممکن برسد و مدیران شهری یزد برای جلوگیری از بحرانی‌تر شدن وضعیت از زیرگذر میادین به عنوان مخزن آب استفاده کنند و همین موضوع جلوی ورود آب به بسیاری از منازل شهر را گرفت.

بلافاصله پس از پایان سیل تیم‌های عملیات شهرداری یزد با کمک نیروهای پرتلاش شهرداری‌های برخی استان‌ها از جمله اصفهان، خراسان جنوبی و رضوی اقدام به رفع مسدودی زیرگذرها کردند. با این وجود شهر یزد در بعضی نقاط با خسارت‌هایی روبه‌رو بود که منشأ اصلی آن ورود مستقیم آب به منازل و جاری شدن سیلاب نبود و خسارت‌هایی که در این بخش‌ها رخ داده بود، خسارت‌های ناشی از حرکت آب در زیر زمین و ورود به قنات‌های خشک بود.

قنات‌ها از هزاران سال قبل توسط پیشینیان ما و با کمترین تجهیزات به گونه‌ای ایجاد شده‌اند که آب را از دوردست به یزد منتقل می‌کردند و امروزه در جهان از آن به عنوان شاهکار معماری آب یاد می‌شود، اما در سیل‌های اردیبهشت و مرداد امسال، قنات‌ها آسیب دید و منجر به ایجاد مشکلاتی برای شهر شد؛ مشکلاتی که بیشتر به دلیل کم کاری در احیای قنات‌ها در طول دهه‌های گذشته و از آن مهم‌تر تجاوز به حریم قنات در ساخت‌وسازها بوده است.

ورود آب به قنوات خشک منجر به فرونشست در نقاط مختلف شهر شد

بی‌بی فاطمه حقیرالسادات، رئیس کمیسیون گردشگری، میراث فرهنگی، صنایع دستی و روابط بین‌الملل شورای اسلامی شهر یزد با بیان اینکه قنات‌ها برای یزد از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: در طول سال‌ها و دهه‌های قبل نسبت به احیای قنات‌ها در حدی که لازم بود فعالیت نشده است.

وی با اشاره به اینکه پیشینیان ما با کمترین امکانات این قنات‌ها را به صورت مهندسی شده ایجاد کردند، ادامه می‌دهد: آسیب به قنات‌ها در حالی رخ داده که در شرایط فعلی با امکانات بسیار بیشتر از قبل نتوانستیم از آنها حفاظت درستی داشته باشیم.

رئیس کمیسیون گردشگری، میراث فرهنگی، صنایع دستی و روابط بین‌الملل شورای اسلامی شهر یزد خاطرنشان می‌کند: در سیل‌های اخیر ورود آب به قنات‌ها منجر به فرونشست برخی قنات‌های خشک شد که نتیجه آن ایجاد حفره‌های بزرگ و عمیق در سطح شهر بود، در حالی که اگر قنات‌ها احیا شده بود، امروز شاهد چنین مشکلی نبودیم. احیای قنات‌ها و آب انبارها می‌تواند باعث توجه تخریب شهر هنگام وقوع سیل شود.

وی تصریح می‌کند: هنگام وقوع سیل پنج آب انبار اطراف مسجد جامع باعث شد تا بنا دچار آب‌گرفتگی شدید و تخریب نشود؛ آب انبار می‌توانند در زمان این حوادث سیلاب و روان آب‌های قابل توجهی را ذخیره کند.

حقیرالسادات با بیان اینکه احیای قنات‌های اصلی از جمله قنات زارچ، اشکذر و همت‌آباد نیز باعث می‌شود هنگام وقوع حوادثی همچون سیل، شهر آسیب کم‌تری ببیند، می‌گوید: برای احیای هر متر قنات به صورت میانگین یک میلیون تومان هزینه پیش‌بینی شده است.

وی می‌افزاید: با احیای این قنات‌ها می‌توان زمان سیل، خروجی آب‌های سیلاب را از طریق پنج قنات اصلی به خارج از شهر هدایت کرد تا آسیبی به شهر نرسد.

بی‌توجهی به احیای قنات‌ها عامل اصلی فرونشست در یزد

محمدعلی اعتباری، رئیس کمیسیون عمران شورای اسلامی شهر یزد با اشاره به اینکه دانشگاه‌های معتبر جهان در خصوص قنات‌های یزد مطالعات گسترده‌ای انجام می‌دهند، به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: قنات یک معماری بسیار منحصر به فرد است که از ابتکارات یزد به حساب می‌آید.

وی ادامه می‌دهد: امروزه به دلیل بی‌توجهی‌هایی که در طول دهه‌های گذشته به احیای قنات‌ها شده است، این قنات‌ها که در گذشته نقش انتقال آب را داشتند، نتوانستند به به خوبی آب حاصل از باران‌های سیلابی را به زیر زمین هدایت کنند و شاهد فرونشست زمین در نقاط مختلف بودیم که این فرونشست‌ها نیز مربوط به میله‌های قنات‌های خشک بوده است.

رئیس کمیسیون عمران شورای اسلامی شهر یزد تصریح می‌کند: این قنات‌ها در حالی توسط گذشتگان ایجاد شده است که آنها کم‌ترین امکانات برای حفاری و عملیات عمرانی را در اختیار داشتند، اما درایت، آینده‌نگری و سخت‌کوشی آنها منجر به آن شد که قنات‌ها تا به امروز کارایی خود را حفظ کند.

وی افزود: نبود لایروبی و اصلاح قنات‌ها از یک سو و ساخت‌وسازها و تعرض به حریم و مسیر قنات‌ها از سوی دیگر سبب شده است که امروزه بسیاری از آنها با مشکل جدی از جمله خشکی روبه‌رو شود.

اعتباری خاطرنشان می‌کند: اگر اعتبار ویژه‌ای از سوی دولت برای احیای قنات‌ها در شهر یزد اختصاص یابد و با رفع مشکلات و موانع موجود در مسیر قنات‌ها، کارایی اصلی را به آنها بازگردانیم، نه تنها دیگر شاهد چنین فرونشست‌هایی نخواهیم بود، بلکه در هنگام وقوع سیل‌های احتمالی در آینده، همین مسیرها نقش انتقال آب سیل و پیشگیری از خسارت را ایفا خواهد کرد، لذا می‌طلبد مسئولان امر در این زمینه اقدامات مؤثری را مد نظر قرار دهند.

کد خبر 604526

منبع: ایمنا

کلیدواژه: یزد قنات قنات شهري احیای قنات ها خسارت سیل یزد شهرداری یزد شورای ششم شهر یزد عضو شورای اسلامی شهر یزد شورای اسلامی شهر یزد قنات در ایران لايروبي قنات قنات هاي شهري قنات یا کاریز شوراي شهر يزد معضلات شهري سیل سيل زده سیلاب های شهری شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق شورای اسلامی شهر یزد احیای قنات ها رئیس کمیسیون قنات ها هنگام وقوع قنات ها وقوع سیل

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۰۵۱۸۳۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نوید روزهای خوش برای کویرنشینان/دریای عمان؛ ناجی خراسان جنوبی

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: بیش از دو دهه خشکسالی در شرق کشور به خصوص در خراسان جنوبی موجب شده تا منابع آب روی زمینی که به کل خشک شده و سفره‌های زیرزمینی نیز سال به سال از میزان آب آنها کاسته شود.

خسارت‌های کلان قهر طبیعت در این سال‌ها خراسان جنوبی را از پای درآورده و بیشترین ضربه را هم به حوزه کشاورزی، دامداری و منابع طبیعی و زیست محیطی استان وارد کرده است.

بار گرانی که خشکسالی‌های مستمر بر دوش خراسان جنوبی کم برخوردار گذاشته به حدی است که کمر اقتصاد استان خم شود.

در خراسان جنوبی علی رغم باران‌های مطلوبی که در اسفندماه سال ۱۴۰۲ داشتیم باز هم نسبت به مدت مشابه سال قبل میزان بارندگی‌ها روند کاهشی داشته است که زنگ هشدار مصرف آب و ادامه خشکسالی‌ها را نشان می‌دهد.

کاهش ۱۵ درصدی بارندگی‌ها

جواد نخعی سرپرست اداره هواشناسی خراسان جنوبی در گفت و گو با مهر بیان کرد: از ابتدای فصل زراعی سال جاری تاکنون میانگین بارندگی در خراسان جنوبی ۸۰.۳ میلی متر بوده است که نسبت به سال گذشته ۱۵ درصد و نسبت به بلندمدت ۲۹ درصد کاهش داشته است.

وی بیان کرد: میزان بارندگی در شهرستان بیرجند نیز از ابتدای سال زراعی تاکنون ۸۳.۷ میلی متر بوده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۴ درصد و نسبت به بلندمدت ۳۶ درصد کاهش داشت است.

سرپرست اداره هواشناسی خراسان جنوبی گفت: این میزان کاهش بارندگی در حالی است که سال گذشته نیز بارندگی‌های مطلوبی نداشتیم و در سال زراعی جاری تا به امروز نسبت به همان سال گذشته نیز بارندگی‌ها کاهش داشته است.

عباس سارانی در گفت و گو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: هشت سد مخزنی در خراسان جنوبی داریم که شامل سد شهید پارسا، سد کریت، سد نهرین، سد فرخی، سد سیاهو، سد رزه، سد حاجی آباد و سد دره بید است.

تنها ۲۰ درصد ظرفیت مخازن سدهای خراسان جنوبی آب دارد

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی ادامه داد: در حال حاضر ۱۵.۴ میلیون متر مکعب آب پشت سدهای خراسان جنوبی ذخیره است که معادل ۲۰ درصد ظرفیت مخازن سدهای استان است.

وی با تأکید بر اینکه خراسان جنوبی از نظر منابع آب‌های سطحی و روان آب‌ها استان فقیری است، گفت: بر اساس آمار سال آبی سال ۱۴۰۲-۱۴۰۱ میزان ۱۳۶ میلیون متر مکعب کسری مخزن داشتیم که به این معنا است که بیشتر از میزان مجاز برداشت داشته‌ایم.

سارانی ادامه داد: خراسان جنوبی از نظر تأمین آب مورد نیاز کشاورزی، شرب و خدمات به شدت به آب‌های زیرزمینی وابسته است و از این نظر دقت در میزان مصرف آب‌های زیر زمینی در خراسان جنوبی از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است.

وی یادآور شد: در بارندگی‌های هفته گذشته حدود ۵ میلیون متر مکعب مهار روان آب داشتیم که به بهبود وضعیت سدهای خراسان جنوبی کمک کرد که از این بابت خدا را شاکر هستیم.

مهدی دوستی مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان جنوبی نیز در گفت‌وگو با مهر با اشاره به اینکه ما در استان با عمر بالای تأسیسات آبی مواجه هستیم و به عنوان مثال عمر شبکه توزیع آب بیرجند بالغ بر یک قرن می‌باشد، افزود: ما در حال حاضر با چالش انشعابات فرسوده در سطح استان مواجه هستیم که نیازمند تخصیص اعتبارات ویژه برای جبران این عقب ماندگی‌ها هستیم.

وی ادامه داد: از جمله مخازن در دست اجرای شرکت می‌توان به مخزن ۱۰ هزار مترمکعبی بیرجند، مخزن ۲ هزار متر مکعبی قائن، ۲ هزار متر مکعبی دیهوک، ۵ هزار متر مکعبی فردوس و مخازن هزار متر مکعبی در شهرهای خوسف، گزیک، اسدیه، آبیز، ماژان، ارسک و درح اشاره کرد. وی نیاز به احداث ۲۶ هزار متر مکعب در سطح شهرهایی که با کمبود سرانه ذخیره مخزن مواجه هستند با اعتبار ۴,۵۰۰ میلیارد ریال را از جمله نیازهای اعتباری شرکت آبفای استان برشمرد.

پیشرفت ۷۵ درصدی مرحله اول جهاد آبرسانی در خراسان جنوبی

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان جنوبی میزان پیشرفت مرحله اول پروژه جهاد آبرسانی در خراسان جنوبی را ۷۵ درصد عنوان کرد و گفت: این پروژه در راستای آبرسانی به ۱۱۵ روستای استان در حال اجرا بوده که برای تکمیل آن اجرای ۳۲۰ کیلومتر خط انتقال روستایی، ۱۲ هزار متر مکعب مخزن و ۲۵ باب ایستگاه پمپاژ در قالب قرارداد محرومیت زدایی با قرارگاه امام حسن مجتبی با اعتباری بالغ بر ۲,۵۶۰ میلیارد ریال در دست اجرا است.

دوستی به نتایج اجرای پروژه‌های مذکور در کاهش هدر رفت آب در استان اشاره کرد و گفت: در صورت تأمین اعتبار ۱۰ هزار میلیارد ریال برای پروژه‌های مذکور بالغ بر ۱۲ میلیون متر مکعب در سال از هدر رفت آب جلوگیری می‌شود و پیش‌بینی می‌گردد بالغ بر ۱۲ درصد هدر رفت واقعی شرکت کاهش یابد که این عدد معادل ۳۸۰ لیتر در ثانیه آب یا بیان دیگرمعادل حفر و تجهیز بیش از ۱۵ حلقه به همراه خطوط انتقال است.

یکی از راهکارهایی که برای رفع مشکل کم آبی در خراسان جنوبی طراحی شده است بحث انتقال آب از دریای عمان به خراسان جنوبی و شرق ایران است که پس از وعده‌های مختلف که از سال ۹۵ مطرح شده بود در دولت سیزدهم عملیات اجرایی آن آغاز شده و پروژه پیشرفت خوبی را دارد و نوید روزهای خوش برای کویرنشینان لب خشکیده خراسان جنوبی را می‌دهد.

آب دریای عمان سال ۱۴۰۴ به خراسان جنوبی می‌رسد

جواد قناعت استاندار خراسان جنوبی در این زمینه با اشاره به خشکسالی ۲۰ ساله در خراسان جنوبی و تأثیر آن بر کشاورزی و دامداری استان در جمع رسانه‌ها گفته بود: در این راستا ابر پروژه انتقال آب دریای عمان به خراسان جنوبی در دولت سیزدهم عملیاتی شد تا بتوانیم تأثیرات خشکسالی در استان را کاهش دهیم.

وی گفت: شرکت ایمواسکو مجری ابر پروژه انتقال آب دریای عمان به استان‌های شرقی کشور است، خط چهار این پروژه برای سیستان و بلوچستان بود که با پیگیری‌های متعدد مدیران استانی در سال گذشته استان ما به پروژه اضافه شد و این پروژه از چابهار تا مشهد یک هزار و ۳۴۲ کیلومتر است که ۳۸۰ کیلومتر آن مربوط به خراسان جنوبی است.

وی ادامه داد: ۲۷۰ کیلومتر انشعابات آب به نهبندان، سربیشه، درمیان، بیرجند، خوسف، قاین، زیرکوه و سایر شهرستان‌ها است که ۳۰ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد، در مجموع برای خطوط اصلی و انشعابات آبرسانی ۵۰ هزار میلیارد تومان اعتبار پیش بینی شده است.

استاندار خراسان جنوبی با اشاره به اینکه هم اکنون در مرحله سوم آبرسانی به استان هستیم، گفت: اواخر نیمه اول سال ۱۴۰۳ وارد مرحله چهارم آبرسانی به خراسان جنوبی خواهیم شد.

وی با بیان اینکه در مجموع ۱۸۰ میلیون متر مکعب تخصیص آب در افق برنامه پیش بینی شده است، یادآور شد: پروژه در مرحله مسیرسازی ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد انتظار این است که کار با شتاب پیش برورد که پایان دولت سیزدهم شاهد انتقال آب به استان خراسان جنوبی باشیم.

وی افزود: هزار و ۳۴۲ کیلومتر مسیر انتقال آب از دریای عمان، چابهار تا مشهد است که ۳۸۰ کیلومتر آن در خراسان جنوبی واقع شده است.

استاندار خراسان جنوبی افزود: تا پایان سال ۱۴۰۴ آب دریای عمان وارد خراسان جنوبی خواهد شد که یک اقدام بسیار بزرگ برای تأمین منابع آبی خراسان جنوبی به ویژه در بخش صنعت است.

قناعت یادآور شد: با اجرای پروژه انتقال آب از دریای عمان ۶۰ میلیون مترمکعب آب وارد خراسان جنوبی می‌شود و در یک افق بلندمدت به سه برابر افزایش می‌یابد.

آنچه مشخص است اینکه این پروژه به لحاظ سازه‌ای از طرح‌های بزرگی است که با اجرای آن ۲۸۰ میلیون مترمکعب آب به استان سیستان و بلوچستان منتقل می‌شود، ۱۰۰ میلیون مترمکعب از این آب در بخش آشامیدنی و ۱۸۰ میلیون مترمکعب نیز در بخش صنعت و خدمات مصرف خواهد شد.

در قالب این طرح اختصاص ۶۰ میلیون مترمکعب آب در سال برای مصارف صنعت خراسان جنوبی و ۱۲۰ میلیون مترمکعب در سال نیز برای مصارف صنعت خراسان رضوی در نظر گرفته شده است.

اکنون تمام مردم در این استان به ویژه صنعت گران منتظرند تا هر چه زودتر سال ۱۴۰۴ فرا برسد و وعده محقق نشده سالیان دور مسئولان در دولت مردمی محقق شود و رؤیای مردم خراسان جنوبی رنگ واقعیت به خود بگیرد.

کد خبر 6079451